RIASEC Model
Iemands belangstelling (interesse) kan op verschillende manieren tot uiting komen zoals in de keuze van vrijetijdsactiviteiten, het type mens met wie iemand omgaat, de gekozen opleiding en het gekozen beroep.
Het RIASEC of RIASOC model van Holland (1985, 1997) onderscheidt zes brede dimensies waardoor omgevingen en individuen gekenmerkt worden: realistisch, intellectueel, artistiek, sociaal, ondernemend (enterprising) en conventioneel. Volgens Holland is er idealiter een fit tussen de omgeving en het individu. De (beroepskeuze) theorie van Holland is de bekendste en meest onderzochte theorie over dit onderwerp en wordt veelal gebruikt door loopbaanadviseurs.
Holland beschrijft deze zes dimensies door te verwijzen naar de activiteiten, persoonlijkheidskenmerken en omgevingen die ermee samenhangen. Wij geven de beschrijvingen hieronder weer.
Het realistische menstype werkt graag met dingen, gereedschap, machines, planten en dieren. Hij heeft een goed technisch inzicht, is handig en vindt het prettig zich lichamelijk in te spannen. In zijn optreden is hij praktisch en doortastend. We vinden het realistisch menstype in beroepen zoals automonteur, bouwkundig opzichter, landbouwer, elektricien en vliegtuigmonteur.
Het intellectuele menstype houdt van studeren en nadenken. Hij onderzoekt graag dingen. Hij kan logisch denken en is meestal goed in wiskunde en natuurkunde. Zijn optreden is verstandelijk, kritisch en nieuwsgierig. Het intellectuele menstype treffen we aan in beroepen zoals bioloog, scheikundige, natuurkundige, medisch specialist en geoloog.
Het artistieke menstype is het liefst bezig met creatieve en kunstzinnige werkzaamheden. Hij bezit een rijke fantasie en kan deze vormgeven in beeldende kunst, literatuur of muziek. In zijn gedrag is hij gevoelig, origineel en individualistisch. Het artistieke menstype komen we tegen in beroepen zoals componist, musicus, kunstschilder, binnenhuisarchitect, toneelspeler en schrijver.
Het sociale menstype werkt graag met mensen zoals in de dienstverlening en hulpverlening in het onderwijs. Hij heeft goede contactuele vaardigheden, kan goed luisteren en weet zijn eigen gedachten en gevoelens goed onder woorden te brengen. In zijn optreden is hij tactvol, zorgzaam en sterk op de ander gericht. Het sociale menstype vinden we in de beroepen zoals leraar, maatschappelijk werker, psychotherapeut, logopedist en sociaal raadsman.
Het ondernemende menstype (entrepreneur) houdt van werkzaamheden in de handel, de politiek of het bestuur. Hij kan goed leidinggeven en organiseren. Ook weet hij anderen makkelijk van iets te overtuigen. Zijn optreden is actief, zelfverzekerd en overheersend. In de volgende beroepen komen we het ondernemende menstype vaak tegen: verkoper, bedrijfsleider, tv-programmaleider en bankdirecteur.
Het conventionele menstype is het liefst met administratieve werkzaamheden bezig. Hij weet graag waar hij aan toe is en houdt van regelmaat. Hij bezit kantoorvaardigheden. Kan zeer nauwkeurig werken en kent de regels. Zijn gedrag is correct en betrouwbaar. Het conventionele menstype vinden we in beroepen zoals boekhouder, secretaresse, belastingdeskundige, bankemployé en calculator.
Hoe je handelt en hoe je je voelt hangt voor een groot deel af van de werkplek die je hebt en van de personen waar je mee samenwerkt. Als je met personen samenwerkt die dezelfde persoonlijkheidstype hebben, dan zul je je sneller op je gemak voelen bij hen.
Mensen die ervoor kiezen om te werken in een omgeving die vergelijkbaar is met hun persoonlijkheidstype hebben meer kans om succesvol en tevreden te zijn.
Artistieke personen hebben bijvoorbeeld meer kans om succesvol en tevreden te zijn als ze voor een baan kiezen die een artistieke omgeving heeft. Een dansdocent die kiest voor het werken in een dansschool zal zich bijzonder prettig voelen, omdat hij zich dan in een omgeving bevindt die door artistieke mensen wordt gedomineerd.
Onderstaande afbeelding toont aan dat de kans op succes en tevredenheid groter is naarmate er sprake is van een ‘match’ tussen het persoontype en de werkomgeving.
Pesoonlijkheidstypes die (het meest) compatibel aan elkaar zijn:
Realistisch ---> Realistisch, Intellectueel & Conventioneel
Intellectueel ---> Intellectueel, Realistisch & Artistiek
Artistiek ---> Artistiek, Intellectueel & Sociaal
Sociaal ---> Sociaal, Artistiek & Ondernemend
Ondernemend (Entrepreneur) ---> Ondernemend, Sociaal & Conventioneel
Conventioneel ---> Conventioneel, Ondernemend & Realistisch
De meeste mensen zijn in werkelijkheid een combinatie van soorten. Daarom zal je waarschijnlijk beroepen overwegen in meer dan een categorie.
John Holland creëerde een zeshoekige model dat de samenhang tussen soorten en omgevingen persoonlijkheid vertoont.
Merk op dat de persoonlijkheidstypes die het dichtst bij elkaar liggen meer op elkaar lijken dan die verder weg. U kunt dit het duidelijkst zien als je de persoonlijkheden tegenover elkaar vergelijkt, op de zeshoek.
Bron: Lievens, F (Back to Basics)
Iemands belangstelling (interesse) kan op verschillende manieren tot uiting komen zoals in de keuze van vrijetijdsactiviteiten, het type mens met wie iemand omgaat, de gekozen opleiding en het gekozen beroep.
Het RIASEC of RIASOC model van Holland (1985, 1997) onderscheidt zes brede dimensies waardoor omgevingen en individuen gekenmerkt worden: realistisch, intellectueel, artistiek, sociaal, ondernemend (enterprising) en conventioneel. Volgens Holland is er idealiter een fit tussen de omgeving en het individu. De (beroepskeuze) theorie van Holland is de bekendste en meest onderzochte theorie over dit onderwerp en wordt veelal gebruikt door loopbaanadviseurs.
Holland beschrijft deze zes dimensies door te verwijzen naar de activiteiten, persoonlijkheidskenmerken en omgevingen die ermee samenhangen. Wij geven de beschrijvingen hieronder weer.
Het realistische menstype werkt graag met dingen, gereedschap, machines, planten en dieren. Hij heeft een goed technisch inzicht, is handig en vindt het prettig zich lichamelijk in te spannen. In zijn optreden is hij praktisch en doortastend. We vinden het realistisch menstype in beroepen zoals automonteur, bouwkundig opzichter, landbouwer, elektricien en vliegtuigmonteur.
Het intellectuele menstype houdt van studeren en nadenken. Hij onderzoekt graag dingen. Hij kan logisch denken en is meestal goed in wiskunde en natuurkunde. Zijn optreden is verstandelijk, kritisch en nieuwsgierig. Het intellectuele menstype treffen we aan in beroepen zoals bioloog, scheikundige, natuurkundige, medisch specialist en geoloog.
Het artistieke menstype is het liefst bezig met creatieve en kunstzinnige werkzaamheden. Hij bezit een rijke fantasie en kan deze vormgeven in beeldende kunst, literatuur of muziek. In zijn gedrag is hij gevoelig, origineel en individualistisch. Het artistieke menstype komen we tegen in beroepen zoals componist, musicus, kunstschilder, binnenhuisarchitect, toneelspeler en schrijver.
Het sociale menstype werkt graag met mensen zoals in de dienstverlening en hulpverlening in het onderwijs. Hij heeft goede contactuele vaardigheden, kan goed luisteren en weet zijn eigen gedachten en gevoelens goed onder woorden te brengen. In zijn optreden is hij tactvol, zorgzaam en sterk op de ander gericht. Het sociale menstype vinden we in de beroepen zoals leraar, maatschappelijk werker, psychotherapeut, logopedist en sociaal raadsman.
Het ondernemende menstype (entrepreneur) houdt van werkzaamheden in de handel, de politiek of het bestuur. Hij kan goed leidinggeven en organiseren. Ook weet hij anderen makkelijk van iets te overtuigen. Zijn optreden is actief, zelfverzekerd en overheersend. In de volgende beroepen komen we het ondernemende menstype vaak tegen: verkoper, bedrijfsleider, tv-programmaleider en bankdirecteur.
Het conventionele menstype is het liefst met administratieve werkzaamheden bezig. Hij weet graag waar hij aan toe is en houdt van regelmaat. Hij bezit kantoorvaardigheden. Kan zeer nauwkeurig werken en kent de regels. Zijn gedrag is correct en betrouwbaar. Het conventionele menstype vinden we in beroepen zoals boekhouder, secretaresse, belastingdeskundige, bankemployé en calculator.
Hoe je handelt en hoe je je voelt hangt voor een groot deel af van de werkplek die je hebt en van de personen waar je mee samenwerkt. Als je met personen samenwerkt die dezelfde persoonlijkheidstype hebben, dan zul je je sneller op je gemak voelen bij hen.
Mensen die ervoor kiezen om te werken in een omgeving die vergelijkbaar is met hun persoonlijkheidstype hebben meer kans om succesvol en tevreden te zijn.
Artistieke personen hebben bijvoorbeeld meer kans om succesvol en tevreden te zijn als ze voor een baan kiezen die een artistieke omgeving heeft. Een dansdocent die kiest voor het werken in een dansschool zal zich bijzonder prettig voelen, omdat hij zich dan in een omgeving bevindt die door artistieke mensen wordt gedomineerd.
Onderstaande afbeelding toont aan dat de kans op succes en tevredenheid groter is naarmate er sprake is van een ‘match’ tussen het persoontype en de werkomgeving.
Pesoonlijkheidstypes die (het meest) compatibel aan elkaar zijn:
Realistisch ---> Realistisch, Intellectueel & Conventioneel
Intellectueel ---> Intellectueel, Realistisch & Artistiek
Artistiek ---> Artistiek, Intellectueel & Sociaal
Sociaal ---> Sociaal, Artistiek & Ondernemend
Ondernemend (Entrepreneur) ---> Ondernemend, Sociaal & Conventioneel
Conventioneel ---> Conventioneel, Ondernemend & Realistisch
De meeste mensen zijn in werkelijkheid een combinatie van soorten. Daarom zal je waarschijnlijk beroepen overwegen in meer dan een categorie.
John Holland creëerde een zeshoekige model dat de samenhang tussen soorten en omgevingen persoonlijkheid vertoont.
Merk op dat de persoonlijkheidstypes die het dichtst bij elkaar liggen meer op elkaar lijken dan die verder weg. U kunt dit het duidelijkst zien als je de persoonlijkheden tegenover elkaar vergelijkt, op de zeshoek.
Bron: Lievens, F (Back to Basics)
